Fort van Walem

Provincie Antwerpen

Toegankelijkheid

  • Laarzen of stevige schoenen aanbevolen

  • Honden zijn welkom aan de leiband

Eigenschappen

Klein gebied: < 10 ha

Kaart van het gebied

Zien en doen

Wil je Fort Van Walem verkennen onder leiding van een ervaren wandelgids? Boek dan een afspraak met Filip Van den Wyngaert

Over dit gebied


Toegankelijkheid

Het fort is niet vrij toegankelijk omdat het bouwvallig is. Natuurpunt Mechelen plant elk seizoen een geleide wandeling in het fort.

Beschrijving van het natuurgebied

Het Fort van Walem heeft een bijzondere historische waarde binnen het kader van de Antwerpse fortengordel en dit zowel op militair als op vestingbouwkundig vlak, o.m. doordat dit fort een uniek 'overgangstype' vertegenwoordigt tussen de bakstenen forten uit het 'Brialmonttijdperk' en de nieuwere betonnen pantserforten uit het begin van de 20ste eeuw. Heel wat vestingbouwkundige waarden en details zijn tot op de dag van vandaag bewaard gebleven. (w.o. een waarnemerklok en delen van een pantserkoepel) Bijna geen enkel andere fort draagt zo'n zichtbare sporen van de ongelijke strijd tussen het Duitse en Belgische leger in september 1914.

Dieren en planten

De natuur die zich in de loop der jaren op het fortdomein heeft ontwikkeld is van een uitzonderlijke kwaliteit. Door de rust die het domein biedt is het een belangrijk toevluchtsoord voor heel wat zeldzame dieren. De bruine korenbout, een zeldzame libel in Vlaanderen, komt nog voor op het Fort van Walem. Dankzij de overwinterende vleermuizen geniet het fort zelfs van een Europese bescherming. De laatste telling van overwinterende vleermuizen leverde niet minder dan 4 soorten op: de baardvleermuis, watervleermuis, grootoorvleermuis en als kers op de taart ook nog een franjestaart. Een aantal mossen die op het fort groeien, vind je bijna nergens anders in Vlaanderen, in de eerste plaats omdat ze normaal op kalkrotsen groeien. Niet zo verwonderlijk overigens.

De kalkrijke betonnen gebouwen kennen een rijke afwisseling van zonnige/beschaduwde en vochtige/droge gradiënten. Aangezien de sporen van mossen vele honderden kilometers met de wind meegevoerd kunnen worden, is het fort van Walem, net zoals verscheidene andere forten van de Antwerpse gordel, door typische kalkmossen gekoloniseerd, soorten die in Vlaanderen (zeer) zeldzaam zijn wegens het gebrek aan een geschikt habitat. Opmerkelijke soorten zijn oranjesteeltje, gewoon zijdemos, vergeten smaragdsteeltje, penseeldikkopmos en groot muursterretje. Daarnaast werden er recent meer dan 40 soorten korstmossen aangetroffen, zowel soorten gebonden aan kalkrijke substraten (betonnen gebouwen) als aan droge zandbodems. Enkele opmerkelijke soorten zijn geleimos, patatzak-bekermos en girafje.

Meer algemeen vormt het fort voor veel insecten, vogels en zoogdieren een ideale uitwijkplaats in het strakke cultuurlandschap van Vlaanderen. Ook planten die in de directe omgeving door de intensieve landbouw niet meer gedijen krijgen op het fort van Walem de kans om tot bloei te komen. Een andere belangrijke functie van het fort van Walem is die van 'steppingstone' of stapsteen. Dieren en planten moeten kunnen migreren, willen ze op lange termijn voldoende kansen hebben om te overleven. Dat gebeurt langs bepaalde punten en lijnen, zoals de naburige houtkanten, bosjes en beekvalleien. Zitten er te grote hiaten tussen deze migratielijnen die natuurgebieden met elkaar verbinden, dan kunnen de dieren en planten niet verder en geraken ze steeds verder versnipperd en geïsoleerd, wat op termijn tot hun uitsterven kan leiden. Als grijsgroene stapsteen vormt het fort van Walem een belangrijke schakel in het netwerk van grote en kleine natuurgebieden in de Mechelse regio.

Natuurbeheer

In 2009 werd het beheer van het Fort van Walem officieel door de stad Mechelen aan Natuurpunt overgedragen. We staan hier voor grote uitdagingen, vooral qua instandhouding van de erfgoedwaarde van het fort. 

Het fort doet ook dienst als werkplek voor de terreinarbeiders van Natuurpunt in de regio Mechelen.
Samen met het bedrijf Stihl, de vaste leverancier van werktuigen voor de Natuurpunt terreinploegen, wordt het fort momenteel ingericht als een aangename werkplek voor hen.

Steun Natuurpunt

Doe een gift voor Fort van Walem

Liever overschrijven?

BE56 2930 2120 7588
Vermeld 'Fort van Walem' bij je overschrijving

  • Giften vanaf €40 zijn fiscaal aftrekbaar
  • Jouw gift gaat rechtstreeks naar je gekozen project

Word lid van Natuurpunt

  • Bescherm de natuur
  • Ontvang de Fiets- en Wandelgids
  • Krijg korting bij onze partners

Ja, ik word lid van Natuurpunt

Afbeelding
Wandelaars aan het water

Partners