Nieuws

De vuursalamander, een prioritaire soort voor het Vlaamse natuurbeleid, wordt ernstig bedreigd door een schimmelziekte die al zware sterfte heeft veroorzaakt in Nederland, Duitsland en Wallonië. Hoewel de Vlaamse populaties vooralsnog vrij zijn van besmetting, is bescherming van cruciaal belang. Het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) voerde in opdracht van het Agentschap Natuur en Bos onderzoek uit naar deze karakteristieke soort van oude bossen en stelde een beheervisie op.

Joeri Cortens ging niet ver van huis: "Ik sta in mijn tuin, want dit weekend is er het Grote Vogelweekend van Natuurpunt. Ik ben me al aan het voorbereiden", zegt hij. "Het ideale moment om te tellen, zodat er veel vogels zitten? Dat is op de middag."

Komend weekend gaan we weer massaal vogels tellen in onze tuin of op ons balkon tijdens Het Grote Vogelweekend. De huismus staat steevast in de top 3 en behaalde de afgelopen tien jaar maar liefst zeven keer de eerste plaats. Toch is dit geen reden tot optimisme. Sinds de jaren ’80 is het aantal huismussen in Vlaanderen gehalveerd, en sinds de start van de tuinvogeltellingen in 2004 zien we een zorgwekkende dalende trend. Wat is er aan de hand met de huismus? Want hoe kan een vogel die zo vaak wordt geteld, tegelijkertijd zo hard achteruitgaan? En wat kunnen we doen om deze geliefde soort te helpen?

“Over het algemeen opnieuw een zwak vlinderjaar”: dat schreven we vorig jaar over 2023, en dat kunnen we helaas dit jaar herhalen. Voor een beperkt aantal soorten, zoals bont zandoogje, landkaartje en stro-uiltje, was 2024 een goed jaar, maar voor de meeste vlindersoorten was het slecht. Voor soorten als kleine parelmoervlinder en bruin blauwtje kunnen we zelfs van een rampjaar spreken.

Omdat het al eens een goed-nieuws-show mag zijn: hoe zag 2024 eruit voor de soortgroep vissen en de vissenliefhebbers? 2024 kende een paar heuse opstekers voor onze vissen. Werken aan de waterkwaliteit, het oplossen van migratiebarrières voor (trek)vissen, aandacht voor kweekprogramma’s van bedreigde vissoorten… steeds meer krijgt deze ‘vergeten’ soortgroep een plaats in het Vlaamse natuurbehoud. Daarom focust het jaaroverzicht van 2024 eens volledig op positief vissen-nieuws!

Om te weten waar zich in het verleden concentraties aan hagen, houtkanten, bomenrijen en bossen bevonden, stelde het agentschap Onroerend Erfgoed een kaart samen die de evolutie van de open en gesloten landschappen voor Vlaanderen visualiseert. Dat gebeurde in samenwerking met het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO). De kaart laat zien hoe het aantal houtkanten en bomenrijen over de eeuwen heen evolueerde. 

Joeri Cortens trekt naar Kasterlee in zijn zoektocht naar... de otter! Het dier werd er onlangs gespot. "Het is een van die dieren waar ik al van kleins af veel ontzag voor heb. Daarom moest ik eens gaan kijken of ik geen sporen kan vinden."

Wie regelmatig de stranden van de Belgische Westkust afspeurt, maakt kans op een bijzondere vondst: de ovaalronde krab (Atelecyclus undecimdentatus). Deze fascinerende soort lijkt steeds vaker haar weg te vinden naar onze kust. Sinds eind oktober 2024 worden regelmatig ‘vervellings’-schilden en zelfs volledige dieren aangetroffen op de stranden van De Panne en Koksijde. Dit wijst erop dat deze kleine krab, mogelijk als gevolg van klimaatverandering, haar leefgebied uitbreidt.

Migrerende vleermuizen, waaronder de rosse vleermuis (Nyctalus noctula), leggen indrukwekkende afstanden af tijdens hun seizoenstrek, vaak geholpen door gunstige weersomstandigheden. Een recente studie van het Duitse Max Planck Instituut voor Diergedrag onthult hoe deze dieren hun migratie nauwkeurig afstemmen op factoren zoals temperatuur, luchtdruk en windrichting. Met behulp van innovatieve technologieën werpen onderzoekers een nieuw licht op het complexe migratiegedrag van vleermuizen, wat cruciale inzichten biedt voor hun bescherming. 

De Vlaamse kustduinen vormen een uniek ecosysteem met heel wat bijzondere en beschermde dieren en planten. Deze natuur staat helaas sterk onder druk, o.a. door woekerplanten. Als onderdeel van het LIFE DUNIAS-project, waarbij deze planten in duingebieden verwijderd worden, heeft Natuurpunt Studie onderzocht of ze een belangrijke voedselbron zijn voor bestuivers. Woekerplanten, zoals rimpelroos, trokken soms grote aantallen bestuivers aan, maar slechts individuen van een beperkt aantal zeer algemene soorten. De typische kustsoorten, vaak het kwetsbaarst, foerageerden voornamelijk op inheemse planten die verdrongen worden door de woekerplanten.